+48 22 740 32 32

Przepisy techniczno-budowlane precyzyjnie określają wymogi dotyczące zastosowania systemów oddymiania klatki schodowej w określonych budynkach.

Zgodnie z Warunkami technicznymi dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, oddymianie klatki schodowejjest obowiązkowe w przypadku następujących budynków:

✔ ZL II w budynku niskim (N),

✔ ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V w budynku średniowysokim (SW),

✔ PM o gęstości obciążenia ogniowego powyżej 500 MJ/m² lub zawierającego pomieszczenie zagrożone wybuchem w budynku niskim (N) lub średniowysokim (SW).

Zaleca się, aby klatki schodowe w takich budynkach były obudowane, zamykane drzwiami dymoszczelnymi oraz wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służącedo usuwania dymu, które uruchamiane są automatycznie za pomocą systemu wykrywania dymu.

Oddymianie a dopuszczalna długość dojścia ewakuacyjnego

Oddymianie klatki schodowej pojawia się także w kontekście przekroczenia dopuszczalnej długości dojścia ewakuacyjnego. Zgodnie z §256 ust. 6 dopuszcza się rozpatrywanie dojścia ewakuacyjnego jedynie do klatki schodowej, jeśli klatka schodowa jest zamknięta drzwiamio klasie odporności ogniowej co najmniej EI 30 oraz wyposażona w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu. Tego typu rozwiązanie dotyczy przede wszystkim budynków średniowysokich i niektórych niskich.

Różne cele systemów oddymiania

Warto podkreślić, że systemy oddymiania klatki schodowej realizują dwa różne cele projektowe:

✔ System zapobiegający zadymieniu – działa poprzez różnicowanie ciśnienia, co uniemożliwia przedostanie się dymu do wnętrza klatki schodowej, zapewniając tym samym bezpieczną drogę ewakuacyjną.

✔ System usuwania dymu – jego zadaniem jest usunięcie dymu z przestrzeni klatki schodowejw określonym czasie, przywracając warunki umożliwiające bezpieczną ewakuację. Ten system nie zapobiega jednak przedostaniu się dymu do wnętrza klatki, lecz pozwala na jego szybkie usunięcie.

Obydwa systemy są istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa ewakuacji, jednak pełnią różne funkcje w ramach całościowego zabezpieczenia budynku przed skutkami pożaru.

Usuwanie dymu z klatki schodowej

Skuteczność systemu usuwania dymu z klatki schodowej zależy przede wszystkimod odpowiedniego zabezpieczenia drzwi oraz wejść na klatkę schodową od strony przylegających pomieszczeń i korytarzy. Kluczowe jest, aby elementy te charakteryzowały się wymaganą odpornością ogniową i/lub dymoszczelnością. Głównym celem systemu jest jak najszybsze oczyszczenie pionowej drogi ewakuacyjnej z dymu i ciepła, które mogą przedostać się do wnętrza klatki schodowej w przypadku pożaru.

Należy jednak pamiętać, że w sytuacji ciągłego rozszczelnienia klatki schodowej oraz przedostawania się dymu i ciepła z piętra objętego pożarem, system wentylacji oddymiającej może nie zapewnić odpowiednich warunków umożliwiających bezpieczną ewakuację osóbz wyższych kondygnacji. Dlatego też skuteczność systemu należy oceniać przede wszystkim pod kątem jego zdolności do szybkiego usunięcia dymu i ciepła z klatki schodowej.

W praktyce, działanie systemu wentylacji oddymiającej jest często weryfikowane za pomocą prób dymowych z gorącym dymem, które pozwalają na ocenę jego efektywności w warunkach zbliżonych do rzeczywistych.

Kluczowe elementy skutecznego systemu oddymiania:

✔ Zabezpieczenie drzwi i wejść- drzwi i przejścia muszą spełniać wymagania dotyczące odporności ogniowej i dymoszczelności. Zapobiega to przedostawaniu się dymu i ciepła do klatki schodowej.

✔ Szybkość działania systemu- system powinien jak najszybciej usuwać dym i ciepło,aby umożliwić bezpieczną ewakuację.

✔ Weryfikacja poprzez próby dymowe- próby z gorącym dymem pozwalają ocenić skuteczność systemu w warunkach zbliżonych do rzeczywistych.

Projektowanie oddymiania klatki schodowej

Projektowanie systemów oddymiania klatek schodowych wymaga oparcia się na powszechnie uznanych normach, standardach oraz zasadach wiedzy technicznej.

Obecnie w praktyce projektowej wykorzystuje się trzy główne opracowania, które stanowią podstawę do tworzenia skutecznych systemów oddymiających:

• Polska norma PN-B-02877-4:2001/Az1:2006

• Niemiecka norma VdS 2221:2001-08

• Wytyczne CNBOP-PIB W-0003:2016

Pierwsze dwa dokumenty koncentrują się na projektowaniu systemów grawitacyjnych, oferując proste metody obliczania wymaganej powierzchni czynnej klap oddymiających oraz otworów napowietrzających w stosunku do powierzchni rzutu poziomego klatki schodowej. Niestety, normy te nie zawierają metod weryfikacji skuteczności zaprojektowanych systemów.

Wytyczne CNBOP-PIB W-0003:2016 stanowią rozszerzenie wcześniejszych opracowań.

Zbierają one dotychczasowe dobre praktyki projektowe, a także szczegółowo omawiają zagadnienia, które nie były poruszane w poprzednich normach, takie jak:

• mechaniczne doprowadzenie powietrza kompensacyjnego,
• kryteria oceny skuteczności systemów oddymiania.

Decyzja o wyborze standardu projektowego należy do zespołu projektowego, który powinien uwzględnić wszystkie uwarunkowania techniczno-budowlane obiektu.

Rodzaje systemów oddymiania klatek schodowych

Zgodnie z obowiązującymi zasadami wiedzy technicznej, systemy oddymiania klatek schodowych można podzielić na następujące typy:

✔Systemy grawitacyjne:

• Wyciąg grawitacyjny (klapa lub okno oddymiające) oraz nawiew grawitacyjny (drzwi lub okno napowietrzające).
• Wyciąg grawitacyjny (klapa lub okno oddymiające) oraz nawiew mechaniczny (wentylator napowietrzający).

✔Systemy mechaniczne:

• Wyciąg mechaniczny (wentylator oddymiający) oraz nawiew grawitacyjny (drzwi lub okno napowietrzające).
• Wyciąg mechaniczny (wentylator oddymiający) oraz nawiew mechaniczny (wentylator napowietrzający).

Choć systemy mechaniczne oferują większą elastyczność w projektowaniu, wymagają szczegółowej analizy pod kątem zagrożeń związanych z wytwarzanym podciśnieniem wewnątrz klatki schodowej. Nieodpowiednio zaprojektowany system może prowadzić do wymuszonego przedostawania się dymu do wnętrza klatki, co zagraża bezpieczeństwu ewakuacji.

Symulacja komputerowa klatki schodowej

Projektowanie systemu oddymiania klatki schodowej zgodnie z dostępnymi standardami może napotkać trudności w przypadku niestandardowych układów architektonicznych, ograniczeń projektowych lub trudnych warunków zastanych w budynku. W takich sytuacjach, kiedy tradycyjne podejście napotyka ograniczenia, zastosowanie rozwiązanie inżynierskiego opierać się będzie na zasadach wiedzy technicznej oraz wynikach symulacji komputerowej.

Symulacje komputerowe, wykorzystujące najnowocześniejsze narzędzia obliczeniowe, stanowią nieodzowny element w procesie projektowania i weryfikacji systemów oddymiania. Dzięki nim możliwe jest dokładne przeanalizowanie układu architektonicznego oraz skuteczności zaproponowanych rozwiązań technicznych. Symulacje pozwalają na lepsze dopasowanie systemu do specyficznych warunków danego budynku, co przekłada się na zwiększenie bezpieczeństwa i efektywności. Na przykład, mogą one umożliwić zmniejszenie wartości nawiewu mechanicznego w przypadku, gdy nie ma możliwości prowadzenia kanałów wentylacyjnych o dużych przekrojach.

Systemy oddymiania klatki schodowej są kluczowym elementem zabezpieczenia budynków przed skutkami pożaru. Ich poprawne zaprojektowanie, wdrożenie oraz regularna weryfikacja (m.in. poprzez próby dymowe) zapewniają bezpieczeństwo użytkowników oraz umożliwiają skuteczną ewakuację w sytuacjach awaryjnych. Nowoczesne technologie i symulacje komputerowe wspierają proces projektowy, pozwalając na wdrażanie najbardziej efektywnych rozwiązań.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w zakresie projektowania systemów oddymiania lub przeprowadzenia symulacji komputerowych, firma F&K oferuje profesjonalne usługi oparte na najnowszych standardach i technologiach.

Skontaktuj się z nami:

📧 biuro@fkce.pl

📞 22 740 32 32

Menu

Dane teleadresowe

  biuro@fkce.pl
 +48 22 740 32 32

F&K Consulting Engineers Sp. z o.o. Sp.k. © 2025

NIP: 118 213 43 03 | Regon: 366045499 | KRS: 0000650989